Thiên nga đen Covid đã làm thay đổi nền kinh tế toàn cầu. Covid là một hiện tượng thoả mãn định nghĩa THIÊN NGA ĐEN: chưa bao giờ xảy ra, chưa ai nghĩ điều đó sẽ xảy ra. Thậm chí đây còn là một cô thiên nga đen khổng lồ.
Khi Covid xảy ra, nhiều gia đình vốn dĩ khó khăn càng khó khăn hơn bội phần. Họ lâm vào cảnh túng quẫn, thậm chí không biết xoay trở thế nào. Và ngay cả những cá nhân, gia đình kinh tế khá giả, có tài sản nhưng không có tích luỹ về tiền mặt thì cũng rất khó khăn. Những người khá giả cũng thiếu tiền, và thiếu những tài sản thanh khoản tương đương với tiền giúp cho họ có thể sống được cơ bản với những nhu cầu thiết yếu trong vòng từ 6 tháng đến 1 năm mà không cần phải làm việc – đó gọi là An toàn tài chính.
An toàn tài chính là chúng ta có một số tiền hoặc tài sản có thể chuyển thành tiền mà không mất giá trị, để sử dụng trong vòng 6 – 12 tháng để dự phòng cho những bất trắc có thể xảy ra.
Vậy, làm sao để những gia đình bình thường, không có dư dả, vẫn còn chật vật cân đo đong đếm có thể đạt được an toàn tài chính ? Điều này nghe có vẻ rất khó nhưng thực ra không quá khó. Hãy bắt đầu ngay từ bây giờ để 3 năm nữa chúng ta có thể nghĩ đến mức cao hơn là Độc lập tài chính và Tự do tài chính.
Độc lập tài chính là một quỹ tài chính cá nhân đủ để cung cấp cho chúng ta cuộc sống tương đương với cuộc sống hiện tại mà chúng ta không cần phải làm việc.
Tự do tài chính là một quỹ tài chính cá nhân đủ để cung cấp cho chúng ta cuộc sống cao hơn cuộc sống hiện tại mà chúng ta không cần phải làm việc.
Và đây cũng là xu hướng mà thế giới đang hướng đến.
.png)
Tài chính cá nhân gồm những nội dung sau:
- Kiếm tiền: chúng ta phải kiếm tiền với công suất cao nhất khi chúng ta còn trẻ, khi chúng ta còn trí tuệ và sức lực.
- Tiết kiệm được tiền nhiều nhất. Tiết kiệm tiền trước khi sử dụng và sử dụng tiền khôn ngoan.
- Phải bảo vệ được tiền chúng ta đã tiết kiệm, phải giữ được số tiền đấy để tích luỹ số tiền đấy vì tiền sẽ bị mất bởi rất nhiều lý do.
- Đầu tư tiền mà chúng ta tích luỹ được để tiền sinh sôi nảy nở trong tương lai. Điều quan trọng trong đầu tư tiền là chúng ta phải đầu tư ngay, đầu tư càng sớm càng tốt, để chúng ta tận dụng được thời gian đầu tư, tận dụng sức mạnh của lãi kép, tận dụng được những dòng tiền mà chúng ta đầu tư đều đặn vào. Như vậy tiền của chúng ta sẽ sinh sôi nảy nở với một tốc độ mà bạn sẽ rất kinh ngạc trong tương lai dài.
- Đạt được mục tiêu TCCN, mục tiêu an toàn về tài chính, mục tiêu độc lập về tài chính, mục tiêu tự do về tài chính.
Làm thế nào để kiếm tiền với công suất cao nhất ?
Đa số người Việt Nam chúng ta trừ lúc chúng ta mới ra trường phải vất vả kiếm tiền để nuôi sống bản thân, hoặc lúc thất nghiệp. Còn lại thì chúng ta khá hài lòng với công việc của mình.
Ở các nước phương Tây, những người trẻ, những gia đình trẻ họ thường làm cùng lúc 2 công việc, 1 công việc rưỡi, làm những việc bán thời gian, những công việc làm thêm để họ kiếm tiền thật nhiều. Khi mà còn trẻ đó, khi mà chúng ta còn trí tuệ, trí tuệ còn minh mẫn, còn sức lực, chúng ta cố gắng dành thời gian để kiếm tiền nhiều hơn. Kiến tiền bây giờ để tương lai chúng ta được thư thả. Cuộc sống của chúng ta sẽ được ổn định. Còn nếu chúng ta hài lòng với mức thu nhập hiện nay của mình, thì số tiền dư ra không đủ nhiều.
Nếu có thể, chúng ta hãy cố gắng ngày hôm nay kiếm tiền nhiều hơn ngày hôm qua, nhiều hơn tháng trước, nhiều hơn năm trước. Hãy suy nghĩ để làm sao có thể kiếm được nhiều tiền hơn.
Tiết kiệm tiền và sử dụng tiền khôn ngoan.
.png)
Thông thường khi chúng ta làm ra tiền, chúng ta sẽ sử dụng trước rồi tiết kiệm phần dư sau. Nhưng chính xác là chúng ta phải tiết kiệm tiền trước khi chúng ta sử dụng.
Phương pháp những chiếc lọ, gốc từ những người Do Thái giúp chúng ta quản lý và sử dụng tiền chặt chẽ hơn.
Chúng ta chia tiền vào những cái lọ, hoặc là những cái khoản theo mục đích sử dụng.
Đầu tiên, đó là các khoản dành cho nhà, ăn uống, ăn mặc thiết yếu. Các khoản này từ 15-25%. Vì sao lại có sự chênh lệch như vậy ? Bởi vì đối với những người trẻ, tiền lương, thu nhập chưa cao, thì nhu cầu thiết yếu sẽ chiếm phần lớn hơn. Khi chúng nhiều tuổi rồi, nhu cầu thiết yếu sẽ ít hơn, khoảng 15%
Khoảng thứ 3 là quỹ giáo dục. Chúng ta phải liên tục học hành, cho bản thân mình, cho con cháu mình. Không nên chỉ học xong để có công việc thì thôi. Quỹ này được gợi ý là 5-15%.
Thứ 4 là quỹ hưởng thụ, nghĩa là chúng ta hưởng thụ cuộc sống, chúng ta làm những việc chúng ta thích như đi du lịch hoặc chơi thể thao. Quỹ này được gợi ý là 5-15%.
Thứ 5, Quỹ từ thiện. Người Do Thái làm ra 10 đồng, họ bỏ ra 1 đồng giúp người khác, tuỳ các bạn. Quỹ này được gợi ý là 5-10%. Chúng ta có thu nhập, chúng ta để ra để giúp người khác.
Còn lại 2 lọ rất quan trọng mà nhiều người hay thiếu. Đó là khoản chúng ta tiết kiệm để mua sắm. Thường khi chúng ta muốn mua sắm món gì nhiều tiền hơn thu nhập, thì chúng ta thích và chúng ta sẽ mua ngay, nếu thiếu tiền thì chúng ta vay tiêu dùng. Và khi vay tiêu dùng như vậy lãi suất rất cao. Lãi suất cho vay tiêu dùng trả góp từ 40-80% 1 năm. Khi mà chúng ta đầu tư, chúng ta đầu tư đạt được lãi suất 12 15%/năm là rất khó. Trong khi đi vay, chúng ta phải trả 40-80%/năm.
Như vậy khi chúng ta vay tiêu dùng là chúng ta đang sử dụng tiền của tương lai cho sở thích bây giờ. Và cái giá rất đắt. Để tránh, chúng ta hãy tiết kiệm tiền đều đặn để mua sắm những gì chúng ta thích.
Và 1 quỹ rất quan trọng là quỹ tài chính cá nhân, hay quỹ tài chính gia đình. Đó là 1 khoản tiền mà chúng ta sẽ tiết kiệm lại để chúng ta đầu tư đều đặn cho an toàn của mình bây giờ và cho tương lai của mình. Và đầu buổi tôi nói là độc lập tài chính hay an toàn tài chính.
.png)
Hãy ngồi lại, và ghi chú ra giấy nhưng khoản chi tiêu trong vòng 3 tháng vừa qua. Phân bổ theo từng chiếc lọ như ở trên. Sau đó, hãy thống kê lại những khoản nào không quan trọng và không cần thiết thì chúng ta sẽ cắt đi. Nếu sử dụng rồi mới tiết kiệm tiền thì rất dễ rơi vào các cám dỗ chi tiêu, khiến cho khoản tiền còn lại để tiết kiệm không nhiều. Hãy tiết kiệm trước, và chừa lại một số tiền nhất định để chi tiêu, khi đó, khoản tiền được phép chi tiêu không nhiều, như vậy chúng ta sẽ chỉ chi tiêu vào những việc quan trọng và cần thiết.
Và cuối cùng là một quỹ quan trọng, đó là quỹ tài chính cá nhân, hay quỹ tài chính gia đình. Là cái quỹ có từ 6 tháng tới 1 năm mà chúng ta bị mất việc, chúng ta không làm gì cả mà chúng ta vẫn sống được. Và quỹ độc lập tài chính là trong vòng bao nhiêu năm nữa chúng ta không phải phụ thuộc vào công việc làm mà vẫn có cái thu nhập tương đương với bây giờ. Muốn có được 2 quỹ này thì hàng tháng chúng ta phải tích luỹ tiền và đầu tư. Đó gọi là quỹ tài chính cá nhân.
Bảo vệ tiền
Nói về bảo vệ tiền. Nhiều người nói làm ra tiền mới khó chứ giữ tiền bảo vệ tiền quá dễ ai cũng biết, thật ra không phải.
Chúng ta mất tiền hằng ngày mà chúng ta không nhận ra là mất tiền vì lạm phát. Chúng ta cầm tiền không làm cho tiền sinh sôi nảy nở ra là chúng ta đã mất tiền rồi. Mỗi năm chúng ta lạm phát 3.5%, trung bình, bình quân đó. Như vậy chúng ta có 100 triệu bây giờ thì sang năm chúng ta cũng có 100 triệu nhưng giá trị sử dụng, giá trị mua hàng hoá của 100 triệu đó chỉ bằng 96.500.000đ của hiện tại. Mức lạm phát 3.5%.
Như vậy khi chúng ta không làm cho tiền sinh sôi nảy nở, tiền của chúng ta không tăng trưởng cao hơn mức độ lạm phát 3.5%/năm thì chúng ta đang bị mất tiền. Chúng ta phải biết đầu tư tiền của mình để nó sinh sôi nảy nở hơn lạm phát, để không bị mất tiền.
Bảo vệ tiền trước những rủi ro đầu tư
Nhiều người chúng ta không nắm về những nguyên tắc trong đầu tư, và rất dễ bị những đầu tư lừa đảo lôi kéo. Để đầu tư tiền trước hết chúng ta phải nắm rõ các nguyên tắc về đầu tư.
- Nguyên tắc thứ nhất trước khi đầu tư chúng ta phải hiểu rõ cơ sở pháp lý, cái việc đầu tư này có cơ sở pháp lý hay không, có hợp pháp không. Nếu xảy ra việc gì nhà nước và pháp luật có bảo vệ chúng ta hay không.
- Nguyên tắc thứ 2 là độ tin cậy, hay còn gọi là hạng mức tín dụng của người mà nắm tài sản của mình. Trước khi chúng ta đầu tư vào đâu thì chúng ta phải xem cái đơn vị đấy hạng mức tín dụng, độ tin cậy đến đâu.
- Nguyên tắc thứ 2 là chúng ta phải hiểu rõ nguyên tắc vận hành, nguyên tắc tạo ra lợi nhuận của tài sản, sản phẩm đó.
- Một nguyên tắc nữa là chúng ta phải nhận diện được những rủi ro tiềm ẩn của sản phẩm , hợp đồng đầu tư đó. Bất cứ sản phẩm hay hợp đồng đầu tư nào cũng có những rủi ro của nó. Đó là những rủi ro mất vốn và cái tiền hối vốn bị mất hẳn. Rủi ro thanh khoản là chúng ta muốn chuyển thành tiền không được. Rủi ro về tỷ suất lợi nhuận lên xuống không như chúng ta mong muốn.
.png)
Những tổ chức huy động vốn chính quy chuyên nghiệp họ luôn đề cập đến rủi ro rồi mới đến lợi nhuận. Còn những tổ chức lừa đảo, không nói về rủi ro, chỉ nói về lợi nhuận, và cũng không nói lí do tại sao để tạo ra lợi nhuận đó. Chúng ta nên nắm để chúng ta không vấp phải những cái đầu tư lừa đảo.
Cuối cùng về đầu tư chúng ta nên nhớ là “Không bao giờ có một bữa trưa miễn phí”, nguyên tắc là “Không bao giờ có một bữa trưa miễn phí”. Nghĩa là khi người ta cam kết với mình một cái mức lãi suất, một cái tỷ suất lợi nhuận cao, cao hơn ngân hàng 2 lần 3 lần, chuyện đó không bao giờ xảy ra. Chúng ta là những nhà đầu tư bán chuyên nghiệp, chúng ta đầu tư để tiền sinh sôi nảy nở. Để tiền chúng ta sinh sôi nảy nở nhiều thì chúng ta phải đầu tư dài hạn, đầu tư ngay từ bây giờ, đầu tư đều đặn.
Đầu tư tiền
Chúng ta nên đầu tư thời gian dài, hàng tháng đầu tư đều đặn, khi có tiền dư là đầu tư, cố gắng kỷ luật bản thân để có tiền dư để đâu tư và không rút lãi ra. Khi chưa đạt đến số tiền lớn, khi chưa đạt đến mức tuổi mà chúng ta về hưu sớm. Khi đó chúng ta sẽ tận dụng được hiệu ứng lãi suất kép. Từ 3 chuyện, thời gian dài, số tiền đều đặn, lãi suất kép thì số tiền trong tương lai chúng ta 10 năm sau, 20 năm sau 25 năm sau thì số tiền sẽ sinh lãi cho chúng ta, giúp chúng ta độc lập tài chính hay tự do tài chính.
.png)
Những kênh đầu tư quan trọng:
- Gởi ngân hàng. Gởi ngân hàng thì an toàn nhưng tỷ suất lợi nhuận thấp. Nên % để chúng ta gửi ngân hàng khoảng 10-15% số tiền của chúng ta thôi, không nên để nhiều vào ngân hàng bởi vì tỷ suất lợi nhuận rất là thấp.
- Chứng chỉ quỹ đầu tư, có rất nhiều chứng chỉ quỹ đầu tư trên sàn chứng khoán, nó có thể cho chúng ta tỷ suất lợi nhuận 8-12%/năm tuỳ theo năm và tuỳ theo quỹ.
- Trái phiếu doanh nghiệp của những doanh nghiệp uy tín và chúng ta nên mua trên những sàn chứng khoán uy tín, những ngân hàng uy tín. Khi mua trái phiếu doanh nghiệp nên chọn doanh nghiệp uy tín và mức lãi suất là 10, 11, 12%, không nên chọn trái phiếu lãi suất cao hơn. Bởi vì mua trái phiếu có tỷ suất lợi nhuận cao thì sẽ có rủi ro.
- Đầu tư vào những sản phẩm bảo hiểm có liên kết đầu tư. Các doanh nghiệp Bảo hiểm nhân thọ ngoài sản phẩm bảo hiểm truyền thống, họ còn phát triển ra những sản phẩm bảo hiểm có liên kết đầu tư, vừa giúp cho người khách hàng vừa bảo hiểm, vừa giúp họ sinh sôi nảy nở tiền theo quỹ đầu tư của công ty bảo hiểm.
- Đầu tư vào cổ phiếu, chúng ta chọn cổ phiếu tốt và đầu tư dài hạn thì tiền của chúng ta sẽ sinh sôi nảy nở, tỷ suất lợi nhuận cao. Nhưng mà ở đây chúng ta phải nghiên cứu học hành đàng hoàng, và tuyệt đối không đầu tư ngắn hạn, tức là mua vào xong thấy giá lên rồi bán, rồi lại mua vào xong thấy giá lên rồi bán… như vậy chúng ta sẽ bị ngược con sóng. Cái đó dành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp thôi. Nhà đầu tư bán chuyên nghiệp đầu tư thì chọn cổ phiếu tốt, mua cổ phiếu của những doanh nghiệp tốt, với giá hợp lý và nắm giữ dài hạn thì chúng ta sẽ có tỷ suất lợi nhuận rất là tốt.
.png)
** BizUni ghi lại từ chia sẻ của Chuyên gia tài chính Lâm Minh Chánh tại hội thảo Tiền trong nghịch cảnh do báo Nhịp cầu đầu tư tổ chức.
** Một số hình ảnh từ sự kiện:
Anh/chị có thể xem lại nội dung toàn bộ buổi hội thảo tại video livestream
này: https://www.facebook.com/LamMinhChanh/videos/605272344066411